Tot op de dag van vandaag ben ik mijn ouders dankbaar dat ze me meenamen naar de open dag van de Streekmuziekschool in Alphen aan den Rijn. Ik begon daar met AMV, daarna mocht ik een instrument kiezen. Drummen vonden mijn ouders niet zo’n geslaagd plan – “We hebben buren.” – dus werd het keyboard, daarna piano. Nadat mijn pianoleraar mij vroeg of ik het leuk vond om in het muziekschoolbandje mee te spelen, werd ik niet alleen podiumervaring, maar ook een hechte vriendengroep en zelfs een relatie rijker. 

Ja, ik durf wel te stellen dat de muziekschool van Alphen mij zowel muzikaal als persoonlijk heeft gevormd.
Inmiddels geef ik les op een middelbare school in Amersfoort. Ik word er blij van als leerlingen mij vertellen dat ze zelf ook een instrument bespelen. Meestal vraag ik door: “Wat leuk, heb je ook les?”, waarop verschillendeantwoorden volgen. De één leert Amélie op piano door YouTube-video’s te kijken, de ander krijgt muziekles van een docent die thuis langskomt, en weer iemand anders heeft een muzikale vader die hem gitaar heeft leren spelen. Ik hoor maar een enkele keer het woord ‘muziekschool’ voorbijkomen. Doodzonde. 

Begrijp me niet verkeerd. Er is natuurlijk niets mis met een behendige autodidact, enthousiaste ouder of docent aan huis. Maar een muziekschool biedt zoveel meer kansen. De muziekschool. Waar je de vingerzettingen bij elkaar afkijkt tijdens een les in groepsverband. Waar je je muzikale plek leert kennen in een jeugdorkest. Waar je leert intoneren bij het zingen in een koor. Waar je gezien wordt, en leert omgaan met buikpijn van de zenuwen vlak voor je op moet bij een voorspeelavond met publiek. Dat leer je allemaal echt niet thuis of in je eentje. 

Waarom lopen muziekscholen, maar ook de jeugdorkesten bijvoorbeeld, dan toch leeg? Marcia Luyten schreef in haar column in de Volkskrant dat dat weleens door curlingouders (ouders die genoegen nemen met “nee, ik heb vandaag geen zin”) en telefoons zou kunnen komen. Daar heeft ze een punt. Telefoons met TikTok geven kinderen genoeg prikkels om de week mee door te komen. Maar we moeten ook niet voorbijgaan aan de rol die de politiek de afgelopen tien jaar heeft gehad. 

Toen ik mijn lessen kreeg op de Streekmuziekschool, werden muziekscholen nog gefinancierd door de gemeente. Maar na de miljoenenbezuinigingen vanaf 2011 werden subsidies voor muziekscholen uit veel gemeentelijke begrotingen geschrapt. De cultuursector moest maar meer ondernemerschap tonen. Veel zelfstandige muziekscholen, koren en HaFaBra’s verdwenen. Lang niet alle ouders konden de ongesubsidieerde muzieklessen betalen; de toegankelijkheid kwam in het geding. 

Nog maar een paar weken tot de Tweede Kamerverkiezingen. Een mooi moment om de muziekscholen en jeugdorkesten nieuw leven in te  blazen. Ik weet in ieder geval al welk vakje ik níét rood ga kleuren.

Bronnen

Herblot, N. (Regisseur). (2021, 21 oktober). Zembla: Muziekschool in mineur [Video]. NPO, BNNVARA. https://www.npostart.nl/zembla/21-10-2021/ BV_101405032
Luyten, M. (2023, 11 september). Welke jongere gaat nog elke maandagavond met een orkest repeteren? Curlingouders helpen toewijding en volharding om zeep. De Volkskrant.

Nabericht

Lars Bon ontving reacties op deze column, onder andere van Imre Kruis, die hij vervolgens uitnodigde in de podcast Hoge Noot, die Lars Bon samen met Michel Berendsen maakt. Die podcastaflevering kun je beluisteren: 
Hoge Noot: muziekdocent Imre Kruis pleit voor leerlinggericht muziekonderwijs.