Elke dag een kwartier muzikaal spel in elke kinderopvanggroep, dat is het doel van Muziekkwartier. Félice van der Sande geeft in dit boek een complete handleiding, met praktische tips voor organisatie, voorbeeldschema’s, doelstellingen, ontwikkelingsgebieden, liedjes en materialen. Van der Sande vult dit aan met voorbeeldvideo’s op een YouTube-kanaal, Spotify-lijsten en tips op social media. In eerste instantie is het boek gericht op pedagogisch medewerkers in kinderdagverblijven of peuteropvanggroepen, maar het is ook bruikbaar voor muziek-op-schootdocenten die lesgeven aan ouder-/ kindgroepen, op kinderdagverblijven of aan pedagogisch medewerkers.

Inhoud

Het boek is duidelijk ingedeeld. Na een hoofdstuk met tips voor de organisatie van een muziekkwartier (denk aan: ‘leg een muziekkast aan, zorg voor de juiste materialen én dat je ze terug kunt vinden’, of ‘reserveer een jaarlijks budget om te investeren in materialen’), volgt er een over de opbouw ervan. Met een basisschema met toelichting geeft Van der Sande advies voor concrete inhoud van basisactiviteiten en voor de basismaterialen die je nodig hebt. De tips zijn toegesneden op leeftijd van de doelgroep: met peuters kun je andere activiteiten doen dan met baby’s. Daarnaast vindt de pedagogisch medewerker er een opbouw voor de eigen tocht naar een dagelijks muziekkwartier in acht opeenvolgende weekopdrachten: in week 1 regelmatig een liedje zingen met een activiteit, in week 2 dagelijks een klapspel spelen, in week 3 het klapspel afwisselen met een spreektekst met ‘kiekeboe’, enzovoort.

Na een kort hoofdstuk over doelstellingen bij het bepalen van de activiteiten gaat Van der Sande dieper in op muziek en motoriek als ontwikkelingsgebied. Ze geeft ook hier basisactiviteiten, en voorbeelden van bewegingsliedjes, van vrij bewegen op muziek en van dansen in de kring. Daarna volgt een hoofdstuk over zingen, waarbij ze nadrukkelijk aandacht schenkt aan geluidenspelletjes met de stem, muzikale snacks noemt ze die: ‘mmmmmmm!’ (lekker), ‘oh oh’ (zoals de Teletubbies), geluiden van een mug, getoeter enzovoort: gemakkelijk voor de leidster zelf, en het helpt kinderen in hun spraakontwikkeling.

Materialen

Wat heb je nodig en wat kun je kiezen als aanvulling: muziekinstrumenten maar ook andere materialen die voldoende uitdaging bieden en breed inzetbaar zijn, met daarbij vermeld voor welke leeftijd, en suggesties voor hoe ze te gebruiken. Schudmateriaal, trommeltjes, groot doek, blokken en lege wc-rollen bijvoorbeeld. Hoe richt je een goede muziekhoek in zonder geluidsoverlast voor de rest van de groep, is een ander hoofdstuk in Muziekkwartier. Daarnaast komt aan bod hoe je muziek bij de dagelijkse rituelen kunt toepassen, aanvullend op het muziekkwartier zelf.

Ten slotte geeft Van der Sande ideeën voor het zelf verzinnen van teksten op bestaande melodietjes (heel handig om snel te kunnen variëren en inspelen op wat kinderen doen), en tips om muziekinstrumenten te gebruiken; instrumenten die iedereen zonder of met een beetje oefening kan bespelen, zoals speeldoosjes of een klokkenspel. In de bijlagen vinden we extra liedjes waarvan veel traditioneel zoals alle eendjes zwemmen in het water, of het regent met nog meer ideeën voor activiteiten, de lijst met muzikaal spelmateriaal voorzien van qr-code voor informatie waar je die kunt kopen, en werkbeschrijvingen om zelf materialen te maken: ritmestokjes bijvoorbeeld, of muzikaal memory.

Conclusie

Het boek is zo compleet dat je bijna vreest dat de auteur zichzelf overbodig maakt. Als je er even niet uitkomt met het boek zelf, zijn er nog de aanvullingen online, waarmee Félice van der Sande zich laat zien als een creatieve, vindingrijke en muzikale docent. Vooral de ideeën bij traditionele liedjes vind ik prettig, deze bieden net wat sneller een aanknopingspunt in de praktijk van de kinderopvang – en trouwens ook in de muziek-opschootpraktijk, want ook daar is herkenning een goed begin van het zingen met de ouders. Als de wil er is om meer met muziek te doen, biedt Muziekkwartier genoeg om jaren mee vooruit te kunnen. Het draait nu alleen nog om het daadwerkelijk beginnen.