Wereldwijd houdt een kleine groep mensen zich met bodypercussie bezig: het gaat hen om saamhorigheid, de collectieve ervaring en open uitwisseling. Drie Nederlandse auteurs uit deze groep werkten anderhalf jaar aan een systematisch onderzoek. Daaruit vloeide een uitgebreid handboek voort, met een overzichtelijke huisstijl zonder toeters en bellen, geschikt voor muziekdocenten en verder iedereen die met groepen werkt zoals coaches, trainers, theaterregisseurs en activiteitenbegeleiders. De bijbehorende opdrachtenkaartjes, notatiesysteem en instructievideo’s vind je online. Er is uitgebreid aandacht besteed aan ritmes uit alle windstreken. Bodypercussievormen zijn in de hele wereld te vinden, denk aan de haka uit Nieuw Zeeland, de Ierse stepdance en de gumboot uit Zuid-Afrika.

Dit boek bevat geen uitgewerkte leerlijn voor het primair onderwijs met kant-en-klare lessen, maar wel een breed scala aan werkvormen, ritmes en gecompliceerde muzikale uitdagingen waaruit je kunt putten voor je lessen. Daarnaast kun je met dit boek leren hoe je jezelf als bodypercussionist kunt ontwikkelen.

In contact met je lijf

De auteurs refereren aan embodied learning: een van de kernpunten van Jaques Dalcroze, Carl Orff en Zoltán Kodály. In de visies van deze bekende muziekpedagogen begin je altijd vanuit de fysieke ervaring van muziek, en dit is precies wat je met bodypercussie doet. Muzikale aspecten zoals puls, vorm, melodie en klankkleur worden vertaald naar beweging. Dalcroze benadrukte verder dat je bij voorkeur in groepsverband met muziek bezig bent, ook daarin zit een parallel met bodypercussie

Bodypercussie in je lessen integreren betekent: leren via beweging, goed samenwerken, in het hier en nu komen en contact maken met je lijf. In het boek staan didactische tips, manieren om in de les te differentiëren, en aanleertips. Ook is er aandacht voor veiligheid in de groep.

Opzet boek en website

Na de uitgebreide inleiding over het nut en de geschiedenis begint het praktische gedeelte. Er zijn energizers en spelletjes die je eenvoudig op de basisschool kunt doen. Mijn persoonlijke favorieten ‘Bim Bam’ en ‘Sevens’ staan er gelukkig ook in. Je ziet in één oogopslag wat jouw niveau en het niveau van de deelnemers moet zijn om de activiteiten uit te voeren. Daarnaast zijn er symbolen voor de opstelling, de geschatte tijdsduur en de doelen die aan bod komen. Er is een hoofdstuk gewijd aan ritmes die je kunt instuderen in verschillende muzikale stijlen. Het creëren van muziek krijgt in het daaropvolgende hoofdstuk aandacht. Bij de meeste werkvormen en ritmes horen instructievideo’s waarin aangenaam efficiënt alleen wordt gemusiceerd en niet gepraat. Daarnaast vind je op de website van de uitgever bijlagen met daarop pictogrammen en kaartjes die de werkvormen ondersteunen en een index waarop je direct kunt zien wat het niveau en de tijdsduur is van elke activiteit.

Jouw eigen challenge

Het laatste hoofdstuk is gewijd aan voorbeelden om je eigen vaardigheden als groepsleider of muzikant te vergroten. Ik vind de ritmes zelf vaak al lastig genoeg, maar als je veel hebt geoefend en de stof beheerst, vind je hier leuke nieuwe uitdagingen. Lukt het om het ritme vast te houden terwijl je de boodschappen opnoemt die je de komende week nodig hebt? Kun je het ritme soepel in double time uitvoeren? Lukt het je om te spiegelen? In dit hoofdstuk vind je ook speciale technieken zoals de vlinderslag (heeft niets met zwemmen te maken) en allerlei rudiments [basispatronen, bouwstenen voor drummen – red.] zoals de paradiddle. Het boek sluit af met allerlei lijntjes om verder te komen in je carrière als bodypercussionist, zoals interessante bodypercussionisten om te volgen, trainingen om te doen, en diverse festivals in Amerika en Duitsland om met gelijkgestemden naartoe te gaan.

Je ziet aan alles dat het boek met liefde is gemaakt. Sommige ritmes zijn behoorlijk pittig, het was fijn geweest als deze in verschillende tempi werden voorgedaan in de instructievideo’s, maar dit kun je ook als een zwakte van deze recensent zien.

Bodypercussie

Doelgroep
Iedereen die met groepen werkt
Auteurs Jeroen Schipper, 
Wendy Bontje & Heiko de Jonge
Uitgever SWP uitgeverij
Prijs € 39,90
EAN 9789085601357
Verschenen november 2022

Zie ook het interview met Jeroen Schipper over zijn workshop op 11 februari 2023: “Ritme is voor mij een onderliggend magisch principe voor zowel muziek als het leven.”