Sinds ik op een International Baccalaureate- (IB-) school lesgeef, ben ik er nog steeds niet over uit of ik hun filosofie wil omarmen of dat ik er juist de kriebels van krijg. Misschien moet ik eerst uitleggen wat de kerngedachten van IB zijn.
Het centrale principe is dat al het leren moet gebeuren vanuit een innerlijke drijfveer; nieuwsgierigheid. Een kind moet vanuit verwondering op onderzoek gaan (Inquiry) en daarbij zijn persoonlijke leerroute zelf kunnen bepalen (Agency). Dit zijn voorwaarden voor effectief en succesvol leren.
De zes transdisciplinaire thema’s die elk jaar terugkeren (Units) zijn de kapstok waarbinnen dit leren plaatsvindt: Hoe organiseren we onszelf; Hoe uiten we ons; Hoe delen we de planeet; Wie zijn wij; Waar zijn we in plaats en tijd; Hoe zit de wereld in elkaar. Rondom elk thema wordt een leerroute uitgestippeld: Program of Inquiry (POI). Een geliefde en vaak geciteerde zin is ‘Het gaat niet om het antwoord, maar om de vraag’. Dit is, in theorie, een mooi principe.
Maar dan komt de weerbarstige praktijk van mijn vak muziek. Als een kleuter voor het eerst mijn klaslokaal binnenkomt, is er veel verwondering. Al die mooie instrumenten: gitaren, ukeleles en djembé’s, spreken tot de verbeelding. ‘Ms. Tanja, can we play the guitar?’; ‘Ms. Tanja, can we write our own songs?; Volgens de IB-filosofie een mooi startpunt voor onderzoek. Maar ik aarzel… en kies dan meestal toch voor de route die ik heb uitgestippeld. Ja, jullie gaan ooit die gitaar spelen, ja, en ook jullie eigen liedjes schrijven.
Maar om dat te kunnen, heb je vaardigheden nodig. En dat begint bij ritmes klappen, stemvorming, luisteren. Misschien ben ik te geconditioneerd. Ik vind die vragen wel leuk, maar vooral omdat ik zo graag het antwoord wil geven. Ik vind dat onderzoek leuk, maar ik geef graag hints zodat het proces niet al te veel tijd neemt. Ik vind experimenteren leuk, maar hoor uiteindelijk toch graag een liedje dat loopt, liefst acht maten en in C.
Laatst koos ik toch een keer bewust voor de IB-manier. Een andere Approach To Learning, (ATL). Toen een nieuwe lichting kleuters mijn lokaal binnen wandelde, met grote ogen rondkijkend, liet ik even mijn programma varen.
Ik observeerde hen en vooral het jongetje dat gebiologeerd naar een afbeelding aan de muur staarde, van een kat die met een gepijnigde blik gitaar speelt. Het hangt daar al sinds ik hier bijna een jaar geleden begon, het was me nog nooit opgevallen. ‘Michael, what do you see?’ - ‘Ms Tanja, why is the cat so angry?’
Ik haalde het plaatje van de muur en vroeg de kinderen om in een kring op de grond te gaan zitten. Ik liet het plaatje zien en liet ze er even om lachen. Daarna herhaalde ik Michaels vraag. Er kwam een heel interessant gesprek op gang over hoe muziek een leuke en een moeilijke kant heeft. En voordat ik het kon zeggen, had de klas zelf bedacht dat oefenen niet altijd leuk is, maar dat je er wel doorheen moet voordat je mooie muziek kunt maken. Wijsheid uit de mond van 5-jarigen.
Ik liet mijn route los en kreeg via de vragen van de kinderen de perfecte inleiding voor mijn les. Hoe simpel kan het zijn!
