Als een bevlogen vakbondsleider ging ik op de barricade voor autonoom muziekonderwijs. Hoorde ik iemand beweren dat muziekonderwijs belangrijk was voor…. (vul zelf een buitenmuzikaal doel in) dan kwam ik in verzet. ‘Muziek legitimeert zichzelf’, scandeerde ik. ‘L’art pour l’art!’ stond er op mijn spandoek. Ik heb er zelfs eens een column over geschreven…

Ik wilde dan ook niets weten van vakoverstijging. Voor je het weet wordt je muziekles voor een ander vakinhoudelijk karretje gespannen. Not on my watch; eigen vak eerst!

Dat kwam misschien ook doordat ik vaak tenenkrommende voorbeelden van vakoverstijging tegenkwam waarin niet-muzikale leerinhoud met veel geweld in een lied of muziekles werd gepropt. Zoals bij het lied 'Vertel eens vlinder'; een nogal saai zich herhalend melodietje waarop de levensloop van eitje tot vlinder wordt beschreven.

Tot ik door Kleuteruniversiteit werd gevraagd om een verzameling liedjes in een Nederlandse én een Engelse versie te schrijven met als doel Engelse taalverwerving. Ik werd in eerste instantie vooral getriggerd door de ambachtelijke uitdaging van liedjes in twee versies schrijven, maar realiseerde me al gauw dat we iets bijzonders in handen hadden. Lang verhaal kort: dit werd 'Zinglish', een liedbundel met ruim vijfentwintig tweetalige liedjes waarbij beide versies zoveel mogelijk overeenkomen in zinsbouw en betekenis.

En het werkte! Ik zag kleuters bijvoorbeeld hun eigen bewegingen bedenken bij het lied 'De droom van boom'. Deze dans, waarin ze bijvoorbeeld gaap-bewegingen maakten bij het woord ‘gapen’, in combinatie met muziek en tekst, motiveerde ze tot het vaak herhalen van het lied. Toen de juf op een gegeven moment de Engelse versie aanzette, herkenden ze de muziek onmiddellijk. En als vanzelf gingen ze meebewegen. Met hun gaapbeweging bij ‘yawning’ ondersteunden ze hun eigen leerproces. Muziek, dans en taalverwerving versterkten elkaar in een perfecte symbiose.

En, typisch voor Het Universum, kort daarna kwam er meer vakoverstijging op mijn pad. 123ZING bestelde, als reactie op vragen vanuit het veld, tien vakoverstijgende leer-liedjes, onder andere over ’t kofschip, de Romeinen en verkeersregels. Door mijn Zinglish-ervaringen had ik daar inmiddels wel oren naar. Sterker nog, aan de hand van een moeilijk-uitspreekbare-woordentop-10 voor kinderen met een niet-Nederlandse achtergrond, ging ik uit eigen beweging aan de slag om die woorden in één lied te krijgen zodat het kinderen zou helpen bij het oefenen van de uitspraak.

Zo ontstond 'De juf is op tv'. En al schrijvend en componerend daalde ik ongemerkt verder de barricade af… Verschillende (leer)gebieden met elkaar in verband brengen blijkt juist veel te kunnen opleveren. En liedjes zijn daar ideaal voor. Het aanbieden van informatie via meerdere (zintuiglijke) ingangen activeert verschillende neurale netwerken waardoor de informatieverwerking sneller en beter verloopt. Vraag maar aan Professor Erik Scherder.

Ik realiseerde me ook dat mijn protest deels voortkwam uit de zorg dat het vak muziek niet genoeg zelfstandige status zou houden. Maar wat blijkt; juist als muziek geïntegreerd wordt met andere vakken, wordt het gewoner en gaat het meer bij het curriculum horen. Voorwaarde is wel dat het op een manier gebeurt die beide vakgebieden echt ten goede komt. Anders sta ik zo weer op die barricade!