Ga naar de vragenlijst over de Canon van het Nederlandse Kinderlied

De Canon van het Nederlandse Kinderlied

Het schoolvak Geschiedenis is gebaseerd op de Canon van Nederland. Dit is een lijst van vijftig onderwerpen die samen een chronologische samenvatting geven van de Nederlandse geschiedenis en cultuur. Het biedt een overzicht van wat iedereen op zijn minst daarover zou moeten weten en is daarmee een hulpmiddel voor leerkrachten in het basisonderwijs en geschiedenisdocenten in de eerste twee jaren van het voortgezet onderwijs.

Het woord ‘canon’ is echter ook een muzikale term die betekent dat in een muziekstuk verschillende zangstemmen of instrumenten dezelfde melodie zingen of spelen, beginnend op verschillende momenten.

Door het concept van een geschiedenis- en muziekcanon te combineren, ontstond het idee om een overzicht van vijftig (kinder)liedjes te maken met als doel een (chronologische) samenvatting te geven van liedjes die op Nederlandse basisscholen worden aangeboden*: een Canon van het Nederlandse Kinderlied.

West-Europa heeft een lange traditie als het gaat om zingen. Een van de oudste vormen van onderwijs is de uit het Pauselijke Rome afkomstige zangschool, de zogeheten Schola Cantorum. Vanaf ongeveer 700 na Christus werden jongens met uitstekende stemmen, vooral de weeskinderen, daar opgeleid om te zingen tijdens kerkdiensten. In navolging daarvan werden in de rest van Europa scholen opgericht met kerkzang als hoofdvak.

Ook in Nederland maakt muziek al sinds het jaar 700 deel uit van leerplannen van scholen, zij het van informele aard.

In 1857 werd zingen op alle Nederlandse basisscholen als verplicht vak ingevoerd. Oorspronkelijk waren de liederen die de kinderen geleerd werden voornamelijk religieus, later kwamen daar volksliedjes en speciaal voor kinderen gecomponeerde liedjes bij. Dat waren soms liedjes met een moralistische tekst, andere gingen over de natuur of de koninklijke familie.

Daarnaast gingen canons deel uitmaken van het schoolliedrepertoire (Jan Breimer, 2005). Tegenwoordig zingen kinderen niet alleen die ‘schoolliedjes’ maar ook graag popsongs.

Anno 2020 worden er echter nog steeds liedjes speciaal voor kinderen geschreven. Zo verscheen onlangs de nieuwe liedbundel van Jeroen Schipper: ‘De Operapiraat’ (zie recensie op bladzijde 17).

Help mee de Canon van het Nederlandse Kinderlied te maken door de vragenlijst in te vullen die ik speciaal daarvoor heb opgesteld - zie button hieronder. Ik ben reuze benieuwd, alvast bedankt!

Vragenlijst Canon van het Nederlandse Kinderlied

Om tot deze Canon van het Nederlandse Kinderlied te komen, vragen we u, zowel leden als niet-leden van Gehrels Muziekeducatie – pedagogisch medewerkers, leerkrachten, vakspecialisten muziek, vakleerkrachten, en opleiders en studenten aan pabo’s en conservatoria – aan te geven welke liedjes er volgens u in de Canon van het Nederlandse Kinderlied moeten worden opgenomen.

Daarbij zijn we benieuwd naar uw voorkeur voor liedjes die anno 2020 in de basisschool en het kinderdagverblijf gezongen kunnen worden en welke liedjes uw eigen ‘alltime favourites’ zijn.

Er zijn uiteraard liedjes die mensen graag zingen, of waar zij goede herinneringen aan hebben, maar die niet meer geschikt zijn om in de basisschool en het kinderdagverblijf te zingen.

De Canon van het Nederlandse Kinderlied zal in De Pyramide van januari 2021 bekend worden gemaakt.

Referentie

Jan Breimer: 'In vogelvlucht door de geschiedenis van "school en lied"’. In: Liedbundel Klankkleur, p13-31. Uitgave Gehrels Vereniging, 2005.

* Voetnoot

Dit is dus iets anders dan de vijftig kinderliedjes voor groep 6 tot en met 8 met teksten over de onderwerpen van de Canon van Nederland, geschreven door diverse bekende kindertekstschrijvers, op muziek gezet en gearrangeerd door Majel Lustenhouwer. In de bovenbouwles van De Pyramide van februari 2020 is uit deze serie het lied over Hugo de Groots ontsnapping uit Slot Loevestein gebruikt. Zie canonliedjes.nl.

Daarnaast is er in 2015 een ‘verkiezing van Het Nederlandse kinderlied’ geweest, voor het European Union Songbook. Het lied Dikkertje Dap heeft die verkiezing gewonnen, maar het accent lag daar op de populariteit van het lied in het algemeen, niet op liedjes die gebruikt kunnen worden in school en kinderdagverblijf. Zie eu-songbook.org